เคล็ด(ไม่) ลับกับการดูแลผิวหน้า (ตอนที่ 1)
เคล็ด(ไม่) ลับกับการดูแลผิวหน้า (ตอนที่ 1) ผศ.พญ.สุเพ็ญญา วโรทัย ภาควิชาตจวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
Faculty of
คุณหมอคะ หนูอยากหน้าใส หนูจะต้องใช้อะไรกับหน้าบ้างคะ แต่ละวันควรต้องทาอะไรบ้าง
นี่คือคำถามที่หมอผิวหนังมักจะถูกถามจากคนไข้เป็นประจำ จริงๆ แล้วการดูแลผิวหน้าที่ถูกวิธีทำได้ไม่ยากโดย ขั้นตอนการดูแลผิวพื้นฐานที่สำคัญและควรปฏิบัติในแต่ละวันเป็นประจำประกอบด้วยเพียง 3 ขั้นตอน ได้แก่ การทำความสะอาดผิวหน้า การทายากันแดด และการทาสารให้ความชุ่มชื้นค่ะ ในวันนี้หมอจึงขอรวบรวมคำถามที่หมอมักถูกถามเกี่ยวกับการทำความสะอาดผิวหน้ารวมทั้งคำแนะนำต่างๆมาฝากกันค่ะ
การทำความสะอาดผิวหน้า
หนูจะใช้อะไรล้างหน้าดีคะ หรือใช้น้ำเปล่าล้างหน้าจะดีที่สุด?
การทำความสะอาดผิวหน้ามีความสำคัญมากเนื่องจากในแต่ละวันจะมีสิ่งสกปรกมาก
มายที่ติดค้างอยู่ที่ใบหน้าของเรา ตั้งแต่สิ่งที่ผลิตมาจากร่างกายของเราเอง ได้แก่ เหงื่อ ไขมันที่ถูกผลิตจากต่อมไขมันที่ผิวหนัง (sebum) ขี้ไคลซึ่งก็คือเซลล์ผิวชั้นบนที่สิ้นอายุขัยหลุดลอกออกมา ไปจนถึงบรรดาครีมเครื่องสำอางต่างๆที่เราทาและสิ่งสกปรกจากมลภาวะภายนอกอีกด้วย จากธรรมชาติของน้ำมันซึ่งจะไม่ละลายในน้ำ การล้างหน้าด้วยน้ำเปล่าจะสามารถล้างเพียงเหงื่อและฝุ่นผงต่างๆที่ละลายน้ำเท่านั้น แต่ไม่สามารถชำระล้างsebumและน้ำมันที่เป็นส่วนประกอบของครีมเครื่องสำอางต่างๆออกไปได้หมด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการอุดตันรูขุมขนทำให้เกิดสิวอุดตันหรือสิวอักเสบตามมาได้ค่ะ
แล้วหนูจะเลือกใช้อะไรดีคะ สบู่ก้อนหรือสบู่เหลว?
หลักการโดยทั่วไป ควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่ผลิตมาเพื่อใช้กับผิวหน้าโดยเฉพาะ เนื่องจากจะใช้ส่วนผสมของสารชะล้าง (surfactant) ที่อ่อนโยนและคุณภาพดีกว่า (นั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้ผลิตภัณฑ์สำหรับล้างหน้ามีราคาแพงกว่าสบู่สำหรับผิวกายทั่วๆไป) ซึ่งมักอยู่ในรูปแบบของโฟมและเจลล้างหน้ามากกว่าสบู่แบบก้อน นอกจากนี้สบู่ก้อนส่วนใหญ่จะมีค่า pH เป็นด่างสูงกว่าค่าpHปกติที่ผิวหนังของเราซึ่งจะมีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อนๆ เมื่อล้างด้วยสบู่ที่เป็นด่างจะทำให้ผิวหนังเสียความชุ่มชื้นมากจนเกินไปเกิดการผิวแห้งเป็นขุยได้
หนูเป็นคนผิวแห้งมากค่ะ บางครั้งหลังล้างหน้าจะรู้สึกว่าหน้าแห้งตึงมากและแสบหน้าด้วย โดยเฉพาะช่วงหน้าหนาวจะลอกเป็นขุยๆ
สำหรับคนที่ผิวแห้งนั้นผิวหน้ามักมีการผลิต sebum ได้น้อย ข้อดีคือ ผิวจะดูละเอียด มองไม่ค่อยเห็นรูขุมขน แต่ข้อเสียคือ เนื่องจาก sebum ทำหน้าที่เป็นสารให้ความชุ่มชื้นตามธรรมชาติของผิวหนัง (moisturizer) ดังนั้นเมื่อปริมาณ sebumต่ำ จึงทำให้ผิวสูญเสียน้ำไปได้ง่าย ในระยะยาวจะเสียความยืดหยุ่นและเกิดเป็นริ้วรอยได้เร็วกว่าคนที่หน้ามัน ดังนั้นการใช้สบู่ล้างหน้าที่ชะล้างความมันได้ดีจะยิ่งทำให้ผิวแห้งมากขึ้น คนผิวแห้งไม่ควรใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับคนหน้ามันหรือคนเป็นสิวเนื่องจากจะผสมสารชะล้างปริมาณมากกว่าและมักผสมกรด hydroxy acid (เช่น lactic acid, glycolic acid, salicylic acid) ซึ่งมีคุณสมบัติในการกำจัดไขมันส่วนเกินในรูขุมขนและบนผิวหนัง ซึ่งไม่จำเป็นต้องใช้ในคนที่ผิวแห้งอยู่แล้ว กรณีที่ผิวแห้งมากๆในตอนเช้าอาจล้างหน้าด้วยน้ำเปล่าก็เพียงพอค่ะ (เนื่องจากไม่มีเครื่องสำอางที่จะต้องล้างออก) นอกจากนี้ควรใช้น้ำอุณหภูมิห้องล้างหน้า หลีกเลี่ยงการใช้น้ำร้อนล้างหน้าเนื่องจากจะทำให้ผิวยิ่งแห้งมากขึ้น
หนูเป็นคนหน้ามันค่ะ ต้องคอยซับมันตลอดๆ แถมเป็นสิวเต็มหน้าเลย หนูล้างหน้าบ่อยๆจะช่วยให้หน้าแห้งและสิวน้อยลงได้ไหมคะ
คนผิวมันนั้นผิวจะมีการสร้างผลิตsebumออกมาปริมาณมากและมักเกิดเป็นสิวได้ง่าย ลักษณะผิวหน้าจะค่อนข้างหยาบ รูขุมขนใหญ่เห็นได้ชัดเจน แต่คนผิวมันก็มีข้อดีนะคะ คืออย่างที่กล่าวไปแล้วว่าsebumทำหน้าที่เป็นสารให้ความชุ่มชื้นตามธรรมชาติดังนั้นในคนกลุ่มนี้จะมีความชุ่มชื้นของผิวดีและเมื่ออายุมากขึ้นจะเกิดริ้วรอยช้ากว่าคนผิวแห้งค่ะ สำหรับการล้างหน้านั้นมีงานวิจัยออกมาแล้วว่า ในคนที่เป็นสิวการล้างหน้าวันละ 2 ครั้งในเวลาเช้าและเย็นให้ผลการรักษาสิวดีที่สุด โดยการล้างหน้า (โดยใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้า) เกินวันละ 2 ครั้ง อาจทำให้เกิดการระคายเคืองของผิวและทำให้สิวยิ่งอักเสบรุนแรงมากขึ้นค่ะ แต่ถ้าหน้ามันมากๆ เหนอะหนะจนทำให้รำคาญอยากล้างหน้าในระหว่างวันแนะนำให้ล้างด้วยน้ำเปล่าค่ะ และหากหลังการล้างหน้าด้วยผลิตภัณฑ์ล้างหน้าแล้วยังรู้สึกว่าความมันยังไม่หมดไปอาจใช้โทนเนอร์ (toner) ซึ่งจะช่วยกำจัดความมันที่เหลือได้
หน้าหนูมันบริเวณหน้าผาก จมูก คางและมีสิวขึ้นประปรายค่ะ แต่พอใช้สบู่สำหรับผิวมันแล้วผิวที่แก้มกลับแห้งแสบคันไปด้วย หนูจะทำอย่างไรดีคะ
ลักษณะผิวอย่างนี้น่าจะเป็นผิวผสมค่ะ คือ มีการผลิตไขมันมากบริเวณ ทีโซน (T-zone) คือ หน้าผาก จมูก และคาง ส่วนบริเวณยูโซน (U-zone) คือ แก้ม กลับมีลักษณะผิวแห้ง กรณีเช่นนี้แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์ทั้งสำหรับผิวมันและผิวแห้ง โดยแยกใช้ตามบริเวณลักษณะผิวต่างกันค่ะ
วันที่หนูแต่งหน้า จำเป็นต้องใช้อะไรเป็นพิเศษก่อนล้างหน้าไหมคะ
ในเครื่องสำอางประเภทครีมรองพื้น แป้งพัฟนั้นจำเป็นจะต้องมีน้ำมันผสมอยู่เพื่อให้เม็ดสีของเครื่องสำอางสามารถติดอยู่กับผิวหน้าของเราได้ดี ดังนั้นหากใช้เครื่องสำอางโดยเฉพาะชนิดที่กันน้ำ สารชะล้างในผลิตภัณฑ์อาจไม่สามารถชำระน้ำมันเหล่านี้ออกได้หมด จึงควรจะต้องใช้น้ำมันหรือโลชั่นเช็ดเครื่องสำอางออกก่อนที่จะล้างหน้าด้วยผลิตภัณฑ์ล้างหน้าตามปกติค่ะ
เป็นอย่างไรบ้างคะ พอจะได้เลือกได้หรือยังว่าสภาพผิวของเรานั้นเหมาะกับการทำความสะอาดอย่างไรบ้าง และในโอกาสต่อไปหมอจะมาเล่าเรื่องเคล็ดลับในการการทายากันแดด และการทาสารให้ความชุ่มชื้นค่ะ อย่าลืมติดตามกันนะคะ