การเลี้ยงลูกให้เป็นเด็กฉลาดและดี   พ่อแม่คือส่วนสำคัญที่สุดที่จะกำหนดพฤติกรรมและท่าทีของลูก  วันนี้ อ.พญ.ศศิธร   จันทรทิณ  ภาควิชากุมารเวชศาสตร์    มีเคล็ดลับการสอนลูกให้รู้จักคิด เป็นการพัฒนาที่ทำให้เด็กฉลาดและเป็นคนดีมาฝากค่ะ

         การสอนลูกให้รู้จักคิด คือการสอนทักษะชีวิตอย่างหนึ่งในการทำความเข้าใจสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นรอบตัว       มีความคิดเห็นและท่าทีที่เหมาะสมต่อสิ่งนั้นๆ หรือเหตุการณ์นั้นๆ ซึ่งจะนำไปสู่การดำเนินชีวิตที่ฉลาดและดีงาม การพัฒนาทักษะทุกอย่างเกิดจากการทำซ้ำอย่างต่อเนื่อง เรียนรู้จากความผิดพลาด      จนกลายเป็นความรู้ความชำนาญในเรื่องนั้นๆ กระบวนการคิดและการแสดงความคิดเห็นก็เช่นกัน เพราะสมองยิ่งได้ใช้ ได้คิดมากเท่าไหร่    ก็จะยิ่งพัฒนาไปได้มากขึ้นเท่านั้น  ซึ่งการเปิดโอกาสให้ลูกคิดและแสดงออก มีขั้นตอนเริ่มต้นง่ายๆ  ที่คุณพ่อคุณแม่ทุกคนทำได้ คือ การฟังลูกให้มาก

         การฟังที่จะช่วยให้ลูกได้ฝึกคิด เริ่มจาก การให้ความสนใจเต็มที่ เมื่อพูดคุยหรือเล่นกับลูกโดยตั้งใจฟังลูกด้วยความกระตือรือร้น ซึ่งเด็กจะรับรู้ได้จากสีหน้า แววตาและท่าทางของพ่อแม่ เมื่อลูกแสดงความคิดเห็นก็ควรฟังโดยไม่ด่วนตัดสินผิดถูก แต่ทำความเข้าใจและชวนให้ลูกคิดต่อ หรือสังเกตเพิ่มเติมจากสถานการณ์จริง การฟังลูกให้มาก เป็นการแสดงความสนใจที่มีประสิทธิภาพมาก พฤติกรรมไหนที่ได้รับความสนใจ พฤติกรรมนั้นก็จะมากขึ้น ลูกจึงชอบคิด ชอบบอกให้รู้ว่าเขาคิดอะไรมากขึ้น 

         การที่จะมีโอกาสฟังลูกได้มาก พ่อแม่ก็ต้องให้เวลาในการพูดคุยและเล่นกับลูกให้มากด้วย  การใช้เวลากับลูก อาจทำโดยผ่านการทำกิจวัตรประจำวัน  อ่านหนังสือให้ลูกฟัง  เล่นกับลูกตามวัยและร่วมกิจกรรมหรือพาไปดูสิ่งแปลกใหม่ ซึ่งนอกจากจะเป็นการเปิดโอกาสให้ลูกได้เพิ่มพูนประสบการณ์ที่หลากหลายแล้ว ลูกยังได้เรียนรู้จากการเห็นมาก สัมผัสมาก ทำมาก ย่อมทำให้ลูกได้พัฒนาแนวคิดอย่างหลากหลายด้วย ทำให้สติปัญญาดีขึ้น นอกจากนี้ การใช้คำถามกระตุ้นให้คิด โดยเริ่มตั้งแต่คำถามให้สังเกต ทบทวนความจำ หรือบอกความหมาย      ไปจนถึงคำถามที่ซับซ้อนขึ้น เช่น การให้เปรียบเทียบ ให้อธิบายหรือให้บอกขั้นตอนหรือเหตุผล

         ทั้งนี้ การสนับสนุนให้ลูกเรียนรู้ ต้องรู้ใจลูกด้วย รู้ใจหมายถึง รู้ลักษณะพัฒนาการตามวัย การเรียนรู้ที่เหมาะสมกับแต่ละช่วงวัย และลักษณะเฉพาะตัวของลูกเรา ลูกอาจจะเป็นเด็กที่เคลื่อนไหวเยอะ ชอบกิจกรรมทางร่างกาย หรือลูกเป็นเด็กที่ค่อยๆ คิด ค่อยทำ ดังนั้นพ่อแม่ก็ต้องปรับกิจกรรมและความคาดหวังให้เหมาะกับลูกด้วย นอกจากนี้พ่อแม่อาจอ่านอาการของลูกว่า ลูกเริ่มเบื่อแล้ว หรืออาจไม่พร้อมคุยหรือเรียน จะเห็นว่าการจะรู้ใจลูกได้ ก็ต้องหมั่นสังเกตอารมณ์ของลูก ฟังลูกให้มาก บางครั้งพ่อแม่ไม่ได้ “รู้ใจ” ลูก แต่กลับ “เดาใจ” ลูก มักคิดแทนลูกไปเสียทุกเรื่อง โดยคิดว่าถ้าเราชอบหรือรู้สึกเช่นนั้น ลูกก็น่าจะชอบและคิดเช่นเดียวกันด้วย