โดยทั่วไปผู้สูงอายุอาจเกิดภาวะสมองเสื่อมได้ร้อยละ 3-10 แต่ขึ้นกับอายุด้วย โดยโอกาสเกิดยิ่งมากขึ้นเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ผศ.นพ.วีรศักดิ์ เมืองไพศาล ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม อธิบายว่า โดยทั่วไปโรคที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมที่พบได้บ่อยคือ โรคอัลไซเมอร์และโรคหลอดเลือดสมอง แต่ก็ยังมีสาเหตุอื่นๆ อีกที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมได้เช่นกัน เช่น โรคพาร์กินสัน โรคเซลล์สมองเสื่อมชนิดอื่นๆ เนื้องอกในสมอง ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป ขาดวิตามิน เป็นต้น ผู้สูงอายุจะมีความจำที่ผิดปกติ หลงลืม เช่น การลืมเรื่องราวที่เพิ่งเกิดขึ้นใหม่แต่ยังพอจำเรื่องเก่าในอดีตได้ดี ชอบถามซ้ำ พูดซ้ำเรื่องที่เพิ่งเล่า วางของแล้วลืม สับสนเรื่องวันเวลา สถานที่ นึกคำพูดไม่ออกหรือใช้คำผิด การตัดสินใจแย่ลง ไม่สามารถมีความคิดริเริ่มใหม่ๆ ทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาต่อการทำงานและการใช้ชีวิตประจำวันและอาจมีอารมณ์และพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป สาเหตุที่ชัดเจนนั้นยังไม่ทราบ ทราบแต่เกิดการเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อย่างในสมองขึ้นจนทำให้สมองทำหน้าที่ลดลงและฝ่อไป โรคนี้ไม่ได้เป็นโรคติดต่อ แต่อาจมีการถ่ายทอดในครอบครัวทางกรรมพันธุ์ได้ในผู้ป่วยส่วนน้อย แต่ส่วนใหญ่ไม่ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ ปัจจัยสำคัญ คือ อายุ โดยจะพบมากขึ้นสองเท่าทุก 5 ปี ที่อายุมากกว่า 60 ปี หากผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยโรคตั้งแต่ระยะแรก จะช่วยชะลอการดำเนินโรคได้ ปัจจุบันโรคอัลไซเมอร์ ไม่มียารักษาให้หายขาด แต่มียาบางชนิดช่วยลดหรือชะลออาการของผู้ป่วยได้ เช่น การให้ยารักษาเรื่องความจำเสื่อม การใช้ยาเพื่อลดอาการผิดปกติทางอารมณ์และพฤติกรรม ร่วมกับการดูแลและเอาใจใส่ของบุคคลรอบข้าง นอกจากนั้น การดูแลผู้ที่ดูแลผู้ป่วยก็มีความสำคัญเช่นกัน เนื่องจากผู้ดูแลมักมีความเครียดและทุกข์ใจ ควรมีระบบการเผยแพร่ข้อมูลความรู้และทักษะให้ผู้ดูแลได้มีความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะสมองเสื่อมและการดูแลที่เหมาะสม และควรให้ผู้ดูแลได้มีช่วงพักเพื่อคลายเครียดและได้มีโอกาสตรวจสุขภาพประจำปีและดูแลสุขภาพของตนเองด้วย การดูแลสุขภาพกายให้ดี ถือว่าเป็นการป้องกันภาวะสมองเสื่อมวิธีหนึ่ง ซึ่งทำได้โดยการตรวจสุขภาพประจำปี หรือถ้ามีโรคประจำตัวอยู่เดิม เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจ เป็นต้น ก็ต้องติดตามการรักษาเป็นระยะ นอกจากนั้นควรหลีกเลี่ยงยาหรือสารที่จะทำให้เกิดอันตรายแก่สมอง เช่น การดื่มเหล้าจัดหรือการรับประทานยาโดยไม่จำเป็นไม่ควรสูบบุหรี่หรืออยู่ในที่ ๆ มีควันบุหรี่
|