เมื่อวันที่ 19 เมษายน 2550 เวลา 10.00 – 12.00 น. ศาสตราจารย์ ดร. สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมายังคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ทรงบรรยายเรื่อง “ความรู้พื้นฐานทางพิษวิทยา (Basic Principle of Toxicology)” แก่นักศึกษาแพทย์ชั้นปีที่ 4 โดยมีเนื้อหาถึงปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดพิษของสารเคมี ซึ่งแบ่งเป็น 3 หัวข้อ ได้แก่

1.                           คุณสมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของสารพิษ เช่น ขนาดของโมเลกุล การละลาย การขจัดสารออกจากร่างกาย

2.                           การรับสารเข้าสู่ร่างกาย โดยทางต่างๆ เช่น ทางปาก ทางผิวหนัง และทางการหายใจ ปริมาณสารและอัตราที่สารเข้าสู่ร่างกาย รวมทั้งช่วงเวลาที่ได้รับสาร

3.                           ผู้ที่ได้รับสารเคมีเข้าสู่ร่างกายมีความแตกต่างทางพันธุกรรม อายุ เพศ เผ่าพันธุ์ สภาวะทางร่างกายและโภชนาการ รวมทั้งสภาพแวดล้อมอื่นๆ ซึ่งมีผลต่อการเกิดพิษได้มากน้อยต่างกัน

ในการบรรยายครั้งนี้ได้ทรงยกตัวอย่างของการเกิดพิษที่พบบ่อยทางการแพทย์ เช่น มอร์ฟีน ใช้เป็นยาแก้ปวดในคน แต่ทำให้เกิดอาการชักในแมวได้, สารจากต้นปรงสามารถเกิดพิษเมื่อเข้าสู่ร่างกายทางปากเท่านั้น ส่วนยาฆ่าแมลงสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทุกทาง,  สารบางชนิดก่อให้เกิดมะเร็งตับถ้าได้รับในขนาดน้อยๆ เป็นเวลานาน แต่ถ้าได้รับในปริมาณสูง จะทำให้เกิดมะเร็งไต เป็นต้น นอกจากนี้การเกิดพิษยังพบได้บ่อยในเด็กเล็กและคนชรา เนื่องจากกลไกการกำจัดพิษทำงานได้น้อยกว่าในคนอายุปานกลาง

ความรู้พื้นฐานทางพิษวิทยาที่นักศึกษาแพทย์ศิริราช ได้รับจาก “ทูลกระหม่อมอาจารย์” ที่ทรงบรรยายครั้งนี้ จะเป็นพื้นฐานอันสำคัญยิ่งต่อการศึกษาหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิต และเป็นแนวทางในการวินิจฉัยและดูแลรักษาผู้ป่วยที่ได้รับสารพิษต่อไป