ริ้วรอยหรือ...Botulinum Toxin-A ช่วยท่านได้(1)

ริ้วรอยหรือ...... Botulinum  Toxin-A  ช่วยท่านได้(1)

 

รศ. นพ. ปารยะ   อาศนะเสน

ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา
Faculty of Medicine Siriraj Hospital

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

 

ปัญหา ริ้วรอย เหี่ยวย่น บนใบหน้าของคนเรา โดยเฉพาะผู้ที่รักสวย รักงาม กลัวแก่ เป็นปัญหาหลักปัญหาหนึ่ง  มีหลากหลายวิธี ที่จะแก้ไขปัญหาดังกล่าว ได้แก่การทำศัลยกรรม เช่น การดึงหน้า  ฉีดคอลลาเจน จนถึงการใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับผิวหน้า หลากหลายยี่ห้อ เพื่อชะลอความแก่ การแก้ไขปัญหาริ้วรอย เหี่ยวย่น อีกวิธีหนึ่ง ซึ่งได้รับความนิยมในต่างประเทศ ในระยะ 5-8 ปีนี้ และในเมืองไทยได้มีคลินิกความงาม หลายแห่งได้นำเข้ามารักษาและแก้ไขปัญหาริ้วรอย เหี่ยวย่น คือ การฉีดสาร Botulinum  toxin-A 

 

1. Botulinum  toxin-A  คืออะไร ?

            Botulinum  toxin  type  A  หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า  ²BTA ² เป็นสารชีวภาพปราศจากเชื้อ  สกัดจากเชื้อ แบคทีเรีย  Clostridium  Botulinum  ซึ่งเป็นเชื้อแบคทีเรีย กลุ่มเดียวกับเชื้อที่ทำให้เกิดบาดทะยัก และได้นำมาผ่านกระบวนการทำให้บริสุทธิ์  ก่อนใช้จะนำมาผสมกับน้ำเกลือ ก่อนฉีดเข้าสู่กล้ามเนื้อที่ต้องการแก้ไข เพื่อออกฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อ

            ริ้วรอยที่เกิดขึ้นบนใบหน้าของเรานั้น  เกิดจากการแสดงสีหน้า  และอารมณ์ต่างๆ ซ้ำ ๆ   กล้ามเนื้อมัดที่เราใช้แสดงสีหน้าและอารมณ์  เมื่อเกิดการหดตัวจะทำให้ผิวหนังที่อยู่เหนือกล้ามเนื้อนั้น  เกิดเป็นรอยให้เห็น  หรือที่เรียกว่า  “รอยย่น”   เมื่อเราฉีด BTA  เข้าไปในกล้ามเนื้อที่ทำให้เกิดริ้วรอย  ในปริมาณยาเพียงเล็กน้อย  ยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งการนำกระแสประสาทที่ส่งมายังกล้ามเนื้อบริเวณนั้น  ทำให้กล้ามเนื้อนั้น เกิดการคลายตัว   เมื่อกล้ามเนื้อคลายตัว  ผิวหนังด้านบนของกล้ามเนื้อนั้นก็จะเรียบและไม่มีรอยย่น  ส่วนการทำงานด้านอื่น ๆ  ของเส้นประสาทยังคงปกติ  เช่น  การรับรู้ความรู้สึกต่าง ๆ     การแก้ไขริ้วรอยเหี่ยวย่น โดยการฉีดสาร BTA  จึงเหมาะกับริ้วรอยเหี่ยวย่นที่เกิดจากการหดเกร็งตัวของกล้ามเนื้อมากกว่าปกติ เช่นรอยย่นจากการขมวดคิ้ว  ริ้วรอยตีนกาเวลายิ้มหรือหัวเราะ รอยย่นบริเวณหน้าผาก แต่ริ้วรอยเหี่ยวย่นบริเวณร่องแก้ม มักไม่ได้ผลจากการฉีดสาร BTA

            การออกฤทธิ์ของยา  เป็นการออกฤทธิ์เฉพาะที่  หรือออกฤทธิ์เฉพาะบริเวณที่ฉีดเท่านั้น  ไม่มีผลกับกล้ามเนื้อส่วนอื่น ๆ  เมื่อแสดงสีหน้า  และอารมณ์ต่าง ๆ  สีหน้าจะดูเป็นธรรมชาติ  เพียงแต่ริ้วรอยหายไปเท่านั้น

 

2. Botulinum  toxin-A  ใช้รักษาอะไรได้บ้าง ?

            BTA มีความปลอดภัยในการใช้เป็นอย่างมาก  และสามารถรักษาโรคต่าง ๆ ได้มากมายหลายชนิด ในด้านความงาม   เรานำ BTA มาใช้ในการลบรอยย่นต่างๆ  บนใบหน้า  ให้ดูอ่อนวัยขึ้น  เช่น

·        ลบรอยย่นบริเวณหน้าผาก  (forehead  line)

·        ลบรอยย่นระหว่างคิ้ว  (glabella)

·        ลบรอยตีนกา  และรอยย่นรอบดวงตา (crow’s feet)

·        ลบรอยย่นรอบปาก  (perioral  fold)

·        ลบรอยย่นบริเวณลำคอ (platysma)

นอกจากนี้แล้ว  BTA  ยังสามารถแก้ไขรูปหน้าสำหรับคนที่มีใบหน้าเหลี่ยมให้ดูเรียวลงได้  และลดเหงื่อที่ ออกมากบริเวณรักแร้, ฝ่ามือ, และฝ่าเท้า  และปรับแต่งขนคิ้วให้มีรูปลักษณะตามความต้องการได้

           

3. หลักการออกฤทธิ์ของ  Botulinum  toxin-A

กลไกการออกฤทธิ์ของ BTA นั้น   BTA จะไปยับยั้งการสื่อสารระหว่างเซลประสาทและกล้ามเนื้อ  เนื่องจากในภาวะปกติ กล้ามเนื้อจะทำงาน เคลื่อนไหว หรือ หดตัว ต้องอาศัยการสั่งงานจากเซลประสาท โดยอาศัยสารคัดหลั่งที่มีชื่อว่า acetylcholine   เมื่อฉีด BTA จะยับยั้งการหลั่งสาร acetylcholine ทำให้กล้ามเนื้อขาดการรับรู้การสั่งงานจากเซลล์ประสาท จึงไม่เกิดการหดตัว

BTA จะเริ่มออกฤทธิ์ในการลดริ้วรอยเหี่ยวย่น จากการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ภายใน  2-3 วัน และเห็นผลสูงสุดภายใน  7-14 วัน  ซึ่งจะรู้สึกได้ว่า ริ้วรอยบนใบหน้าหายไป   BTA จะมีฤทธิ์อยู่ได้นาน 4-6 เดือน  ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล  ขนาดยาที่ฉีด  และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (muscle tone) มัดนั้น ๆ      หลังจาก BTA หมดฤทธิ์  กล้ามเนื้อจะกลับมาหดตัวตามปกติ รอยย่นของผิวหนังจะค่อย ๆ กลับคืนสู่สภาพเดิม โดยที่ไม่มีผลแทรกซ้อนใด ๆ  เนื่องจากไม่มีการตกค้างของยา

        การฉีด BTA ซ้ำ  สามารถทำได้ตามความต้องการ   การฉีดซ้ำโดยไม่ทิ้งช่วงหลังยาหมดฤทธิ์นาน  จะช่วยให้ ยามีฤทธิ์อยู่ได้ยาวนานขึ้น  เว้นระยะในการฉีดครั้งต่อไปนานขึ้น  ในการฉีด BTA ครั้งหลัง  และยังคงประสิทธิภาพในการออกฤทธิ์เช่นเดิม

 

4. ข้อดีของ  Botulinum  toxin-A

- สามารถใช้รักษารอยย่นต่าง ๆ  ที่เกิดจากการแสดงสีหน้าได้ผลดี  โดยไม่ต้องผ่าตัดทำศัลยกรรม

- ใช้เวลาในการฉีดเพียง 5-10  นาทีเท่านั้น  ไม่ต้องหยุดงาน หรือใช้เวลาในการพักฟื้น  และสามารถทำกิจกรรมต่างๆได้ตามปกติ

- ไม่ต้องพบกับข้อเสียจากการผ่าตัด  เช่น  บวม, ปวดแผล, มีแผลเป็น  หรือภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่รุนแรง

- ใช้ยาปริมาณเพียงเล็กน้อยในการฉีด  และใช้เข็มที่มีขนาดเล็กที่สุดในการฉีด  ซึ่งจะรู้สึกเหมือนมดกัดเท่านั้น

- เห็นผลเร็ว  เพียงไม่กี่วัน จะรู้สึกได้ว่า ริ้วรอยหายไป

- ใช้ได้ผลดีเท่า ๆ กัน  ทั้งในผู้หญิงและผู้ชาย

- สามารถนำไปใช้ร่วมกับการฉีดคอลลาเจน  หรือฟิลเลอร์  หรือ การใช้เลเซอร์ได้

 

5. ข้อห้ามในการใช้ Botulinum  toxin-A

- ในสตรีมีครรภ์ หรือหญิงให้นมบุตร

- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบการทำงานของประสาท กล้ามเนื้ออ่อนแรง

 

 

 

 

เอกสารประกอบ

ดาวน์โหลด