ไอเรื้อรังในเด็ก

ไอเรื้อรังในเด็ก

ผศ.นพ.จักรพันธ์  สุศิวะ
Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

“ลูกดิฉันไอนานจังค่ะ คุณหมอ….
            พอเข้าสู่ฤดูหนาวอากาศมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากทีเดียว เดี๋ยวหนาว เดี๋ยวร้อน เดี๋ยวมีฝนตก ทำให้ลูกไม่สบายง่าย เป็นไข้หวัดก่อน จากนั้นแทนที่จะหายก็กลับมีอาการไอต่อเนื่องนานเชียว ทำท่าจะดี กินยาแล้วดีขึ้นนิดเดียวก็กลับมาไออีกแล้ว อาการเป็นอย่างไรที่เขาเรียกว่าเด็กมีอาการไอเรื้อรังคะคุณหมอ”

            อาการที่เรียกว่าไอเรื้อรังในเด็กนั้น จะต้องไอนานติดต่อกันนานกว่า 4 สัปดาห์ ก็คงมีความจำเป็นแล้วที่ต้องพาเด็กมาตรวจค้นหาว่าเป็นจากโรคอะไร อาจเกิดจากโรคติดเชื้อ เช่น วัณโรค ไอกรน หรือไม่ได้เป็นโรคติดเชื้อ เช่น ไอจากหลอดลมมีภูมิไว เป็นโรคหอบหืด สำลักสิ่งแปลกปลอมหรือไม่ได้เป็นโรค แต่ไอต่อเนื่องเรื้อรังจนติดเป็นนิสัยก็ได้ครับ คุณแม่หรือคนเลี้ยงมีส่วนสำคัญในการสังเกตลักษณะอาการไอ ว่ามีรูปแบบเป็นอย่างไร อาจพอบอกให้ทราบถึงสาเหตุที่ทำให้เด็กมีอาการไอเรื้อรังได้  สำหรับรูปแบบของการไอพอบอกได้ เช่น  ถ้าไอมีเสมหะชี้ว่าเกิดจากหลอดลมอักเสบมีการติดเชื้อ ไอก้อง ๆ อาจบ่งถึงการอักเสบที่ท่อลมขนาดใหญ่ เช่น ที่กล่องเสียง หรือไอจนติดเป็นนิสัย ถ้าไอแล้วมีเสียงแบบหมาเห่า ควรคิดถึงโรคครุป  ไอต่อเนื่องกันเป็นชุด ๆ ช่วง ๆ อาจทำให้นึกถึงการสำลัก สิ่งแปลกปลอม การติดเชื้อคลาไมเลีย เชื้อไอกรน เวลาที่ไออาจบอกว่าไอมากกลางคืน ไอเป็นจากน้ำมูกไหลลงคอ เป็นจากโพรงจมูกอักเสบหรือที่รู้กันว่า เป็นไซนัสอักเสบหรือเป็นไอจากโรคหอบหืด ถ้าไอตอนเช้า ๆ อาจเป็นจากโรคหลอดลมโป่งพองที่มีเสมหะมากออกมาเป็นคำ ๆ อย่างนั้น ถ้าเล่นมากออกแรงมากแล้วไอต้องคิดถึงโรคหลอดลมที่ภูมิไวเกิน ถ้านอนหลับหยุดไอได้ ตื่นแล้วไออาจเป็นจากไอจนติดเป็นนิสัยไปแล้ว
      
            ดังนั้นถ้าเราสังเกตเห็นว่าลูกไออย่างไรก็ควรนำมาบอกหมอให้ละเอียดในระหว่างแพทย์ซักถามประวัติและอาการไอของเด็ก ในเด็กที่มีอาการไอเรื้อรัง คุณหมอจำเป็นต้องถามว่าเป็นมาตั้งแต่เมื่อไร นานแค่ไหน อะไรเป็นปัจจัยกระตุ้นให้ไอ รูปแบบการไอเป็นอย่างไร การถามก็เพื่อแยกให้ได้ว่าเป็นการไอติดต่อกันอย่างต่อเนื่องหรือไอแล้วหายไปแล้วกลับมาเป็นใหม่ ถามถึงการเลี้ยงดู ประวัติโรคภูมิแพ้ หอบหืดในครอบครัว มีโรคติดต่อ  โรควัณโรค  มีคนสูบบุหรี่ในครอบครัว  ตรวจถามหาอาการของโรคอื่น    ที่อาจทำให้ไอ เช่น ไซนัสอักเสบ น้ำมูกไหลเรื้อรัง หมอต้องตรวจร่างกายเด็กดูทางเดินหายใจส่วนบน ส่วนล่าง ดูการหายใจ  ฟังเสียงหายใจว่าเป็นโรคที่ตำแหน่งใด ตรวจดูนิ้วปุ้ม ตรวจระบบหัวใจและหลอดเลือด มีการถ่ายภาพรังสีทรวงอก โพรงจมูก ทำทดสอบที่ผิวหนังดูว่ามีการติดเชื้อวัณโรค จะตรวจอะไรก็จะเป็นไปตามข้อบ่งชี้ที่ได้จากประวัติและการตรวจร่างกาย

            สาเหตุที่พบบ่อยที่เด็กไอเรื้อรังหายยาก ๆ ส่วนมากจะมาจากการที่หลอดลมมีภูมิไว หรือเป็นส่วนของโรคหอบหืด ภูมิแพ้ เพราะส่วนใหญ่เด็กจะมีไข้ ไอหายยาก ไอมากกลางคืน เล่นแล้วเหนื่อยง่าย เล่นมากแล้วไอ หรือหอบ มีประวัติภูมิแพ้ในครอบครัวด้วย  หากคุณหมอมีข้อมูลสนับสนุนเพียงพอก็จะให้การรักษาด้วยยารักษาภูมิแพ้ ยาขยายหลอดลม ที่มีทั้งยารับประทาน ยาพ่น หากการวินิจฉัยถูกต้อง การรักษาที่ถูกต้องเด็กก็จะหายไอได้ในที่สุด

 

 

เอกสารประกอบ

ดาวน์โหลด