โรคผิวหนังอักเสบโรซาเชีย (Rosacea)
คลินิกผื่นแพ้สัมผัส หน่วยตรวจโรคผิวหนัง ภาควิชาตจวิทยา
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
Rosacea หรือ โรคผิวหนังอักเสบโรซาเชีย เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง มีลักษณะเป็นผื่นแดง ตุ่มนูนแดง ตุ่มหนอง และร่างแหของหลอดเลือดฝอย บริเวณจมูก แก้ม คาง และหน้าผาก อาจมีอาการแสบคัน หน้าบวม ผิวหนังนูนหนา และอาจมีอาการตาแดง ตาแห้ง เคืองตาร่วมด้วย
ในผู้ป่วยบางรายอาจพบอาการที่บริเวณอื่นนอกเหนือจากใบหน้า ได้แก่ คอ ศีรษะ และหน้าอก เป็นต้น สาเหตุของโรคผิวหนังอักเสบโรซาเชียยังไม่ทราบแน่ชัด บางส่วนเชื่อว่า เกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน/หลอดเลือด พันธุกรรม หรือตัวไรขนบนใบหน้า
พบส่วนมากใน
- คนที่มีผิวขาว
- เพศหญิง
- อายุมากกว่า 30 ปี
- มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคผื่นผิวหนังอักเสบโรซาเชีย
- มีประวัติสูบบุหรี่ หรือดื่มสุราปริมาณมาก
- มีภาวะอ้วน
การวินิจฉัยโรคผิวหนังอักเสบโรซาเชีย
สามารถวินิจฉัยจากอาการทางคลินิก ดังต่อไปนี้
1. มีอาการข้อใดข้อหนึ่ง ดังต่อไปนี้
1.1 อาการหน้าแดงบริเวณจมูก แก้ม คาง และหน้าผาก โดยอาจพบอาการกำเริบเป็นระยะ
1.2 ผิวหนังปลายจมูกมีลักษณะนูนหนาและขรุขระ หรือ
2. มีอาการดังต่อไปนี้ ≥ 2 ข้อ
1. ตุ่มนูนและตุ่มหนอง
2. อาการหน้าแดงซ่าน
3. ลักษณะร่างแหของหลอดเลือดฝอย
4. อาการทางตา เช่น พบร่างแหของหลอดเลือดฝอยบริเวณเปลือกตา เยื่อบุตาอักเสบ กระจกตาอักเสบ เป็นต้น
โรคผิวหนังอักเสบโรซาเชียมี 4 ชนิด ดังนี้
1. Erythematotelangiectatic มีอาการหน้าแดงตลอดเวลา ร่วมกับพบลักษณะร่างแหของหลอดเลือดฝอยบริเวณใบหน้า อาจพบหน้าบวมร่วมด้วยได้
2. Papulopustular มีอาการหน้าแดงตลอดเวลา ร่วมกับมีตุ่มนูนหรือตุ่มหนอง อาจทำให้แยกยากจากสิว
3. Phymatous มีอาการผิวหนังหนาตัวขึ้นและขรุขระ พบได้บ่อยบริเวณจมูก มักพบในผู้ป่วยชาย
4. Ocular จะมีอาการทางตาโดยพบลักษณะร่างแหของหลอดเลือดฝอยบริเวณเปลือกตา ตาสู้แสงไม่ได้ เยื่อบุตาอักเสบ กระจกตาอักเสบ อาจเกิดเปลือกตาอักเสบและตากุ้งยิงได้
ปัจจัยที่กระตุ้นให้อาการเป็นมากขึ้น ได้แก่
- อากาศร้อนหรือเย็น
- แสงแดด
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มร้อน
- ทานอาหารรสจัด
- การออกกำลังกาย
- อารมณ์ เช่น ความเครียด ความโกรธ เป็นต้น
- การรับประทานยาขยายหลอดเลือด หรือยาลดไขมันบางชนิด
การรักษาโรคผิวหนังอักเสบโรซาเชีย
ปรับพฤติกรรมต่างๆ ดังต่อไปนี้
- หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นต่างๆ เช่น แสงแดด อากาศร้อน อากาศเย็น
- หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือเครื่องดื่มร้อน
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารรสจัด ร้อน
- หลีกเลี่ยงการทาผลิตภัณฑ์ที่ระคายเคืองต่อใบหน้า
- ควรทาครีมกันแดดอย่างสม่ำเสมอ
- ควรใช้ผลิตภัณฑ์ให้ความชุ่มชื้นสำหรับผิวแพ้ง่าย ร่วมกับ
การรักษาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคผิวหนัง
- ยาทาภายนอก เพื่อลดการอักเสบและรอยแดง
- ยาทาและยารับประทานในกลุ่มยาปฏิชีวนะ
- ยารับประทานกลุ่มเรตินอยด์
- การเลเซอร์เพื่อลดรอยแดงและเส้นเลือดขยาย
- ในผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อนทางตาร่วมด้วย ควรพบจักษุแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาต่อไป
โรคผิวหนังอักเสบโรซาเชียเป็นโรคเรื้อรัง มีโอกาสกลับเป็นซ้ำได้ใหม่ ขึ้นกับการปฏิบัติตัว ดูแลเอาใจใส่ และหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นที่อาจทำให้โรคกำเริบได้
