เมารถ เมาเรือ
เมารถ เมาเรือ
ศ.พญ. สุจิตรา ประสานสุข
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา
Faculty of
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
หลายคนอาจจะเคยเมารถ หรือเมาเรือก่อนจะเดินทาง จึงกังวลใจว่าจะทำอย่างไร ถึงจะเที่ยวทะเลให้สนุก ความจริงแล้ว อาการเมารถ หรือ เมาเรือ เป็นเรื่องเฉพาะของแต่ละบุคคล คือ คนไหนเมาก็จะเมา คนไหนไม่เมาก็จะไม่เมา เราก็มาคุยกันว่าอาการเมารถหรือเมาเรือเกิดขึ้นได้อย่างไร อาการเมาก็เกิดจากประสาททรงตัวของเราทำงานได้ไม่สมดุล ซึ่งความไม่ได้สมดุลนี้อาจจะเกิดจาก เราได้รับแรงกระตุ้นที่มากเกินไป เช่น นั่งรถที่เหวี่ยงนานเกินไป หรือว่า เราอาจจะนั่งเรือที่มันโยนไปมาตามลูกคลื่น โคลงไปโคลงมาในเวลานานเกินไป จนกระทั่งไปกระตุ้นประสาททรงตัวของเรา ถ้าประสาทการทรงตัวของเราไม่มีความไวผิดปกติ เราก็อาจจะไม่รู้สึกอะไร แต่ในคนหลายๆคน เกิดมารู้สึกว่าประสาททรงตัวไวเป็นพิเศษ พอนั่งรถไปได้สักพักจะรู้สึกว่าเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน อาการเมาถ้าเริ่มต้นก็คงไม่สนุก
เรามีทางป้องกัน เริ่มตั้งแต่ออกเดินทาง หลายคนอาจจะเข้าใจผิด เคยเมามาก่อน พอเริ่มออกเดินทาง ก่อนออกจากบ้านเลยไม่รับประทานอาหาร เพราะกลัวจะไปอาเจียนกลางทาง อันนี้เป็นการเข้าใจผิด เพราะยิ่งท้องว่างก็จะทำให้เมาเร็วยิ่งขึ้น เพราะฉะนั้นก่อนจะออกเดินทางควรจะรับประทานอาหารตามปกติ แต่อย่ารีบร้อน รับประทานช้าๆ และควรเว้นระยะพักสักครึ่งชั่วโมงก่อนจะออกเดินทาง ไม่ใช่ว่า อิ่มปั๊บก็ไปทันที การนั่งรถ การนั่งเรือก็เหมือนกัน โดยเฉพาะเรานั่งรถออกเดินทาง คนไหนเมาไม่ควรจะนั่งข้างหลัง ควรจะนั่งข้างหน้าให้สายตาเรามองตรงไปข้างหน้า อันนี้จะช่วยได้มาก เพราะแทนที่เราจะเห็นภาพของต้นไม้ ถนน หรือ รถที่วิ่งผ่าน เคลื่อนไหว ผ่านหน้าเราไปอย่างเร็วๆ เพราะเราหันข้างมองกระจกตลอดเวลาเรานั่งข้างหลัง อันนี้จะทำให้เมารถเร็ว เพราะฉะนั้น คนไหนที่เมา ควรจะนั่งข้างหน้า มองตรงไปข้างหน้า การที่เราเห็นถนนตรงหน้าเรา เห็นต้นไม้ที่ไม่ได้มีการเคลื่อนไหว จะทำให้เราเมาช้า
สมมุติว่าจะลงเรือแล้ว คนที่เมาเรือก็เหมือนกัน คือ คนที่มีความไวของประสาทการรับฟังมาก ถ้าคลื่นลมไม่แรงก็คงไม่เมา แต่ถ้าคลื่นโยนตัวแรงมากก็ทำนองเดียวกับการนั่งรถ คือ นั่งอยู่กลางลำเรือ ไม่ควรจะนั่งเอียงไปทางใดทางหนึ่ง ถ้าคนไหนมีการอาการเมา อาจจะช่วยโดยการให้รับประทานยาแก้เมาสัก 1 เม็ดก่อนที่จะขึ้นรถ หรือก่อนที่จะลงเรือ ควรใจใช้เวลาครึ่งชั่วโมงก่อนการเดินทาง เพราะว่ารอให้ยาสามารถดูดซึมไปควบคุมให้ประสาทการทรงตัวมีความไวน้อย เพราะฉะนั้น แรงกระตุ้นก็อาจจะไม่เพียงพอที่จะทำให้เกิดเสียสมดุลของประสาทการทรงตัว เราก็อาจจะเที่ยวให้สนุกโดยไม่มีการเมา
สิ่งที่อยากจะขอเน้นคือ ไม่ให้ท้องว่าง ถ้าคิดว่าจะเมาจริงๆ ก็ควรรับประทานยาแก้เมาครึ่งชั่วโมงก่อนออกเดินทาง นั่งรถก็ควรนั่งข้างหน้า ถ้านั่งเรือก็ออกกลางลำ ไม่ใช่ไปข้างใดข้างหนึ่ง แล้วก็อย่าไปมองคลื่นที่โยนไปโยนมา มองตรงไปข้างหน้า เมื่อไปเล่นเรือ ถ้าอยากจะว่ายน้ำ ดำน้ำ คนที่เคยเป็นโรคเวียนศีรษะมาก่อน เวียนหัว บ้านหมุน มีประสาทการทรงตัวผิดปกติ ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ก็ตาม ถ้าเราเคยตรวจมาแล้วว่าประสาทการทรงตัวที่อยู่ในหู 2 ข้างของเราทำงานไม่สมดุล อันนี้อยากจะขอเตือน ถ้าเรามีประสาทการทรงตัวเสื่อม เราจะให้ว่ายน้ำได้ แต่ไม่ใช่ดำน้ำ เพราะว่าเวลาดำน้ำ เราจะเห็นแต่น้ำอยู่รอบๆตัวเรา ความรู้สึกสัมผัสรอบๆตัวเราจะไม่มี เพราะน้ำอยู่ล้อมรอบกายเราทั้งหมด เพราะฉะนั้นเราจึงต้องใช้ประสาทการทรงตัวจริงๆ ถ้าประสาทการทรงตัวของเราเสื่อม เราก็ไม่สามารถที่จะรู้ทิศทางได้ และอาจจมน้ำได้ เป็นเรื่องที่ควรระวัง
