ภาควิชาอายุรศาสตร์
ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม
1.การทดสอบที่ให้บริการ
ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ ให้บริการตรวจทางห้องปฏิบัติการ ดังนี้
- การตรวจวัดในเลือด ได้แก่
Adrenocorticotrophic Hormone (ACTH)
Plasma Aldosterone Concentration (PAC)
- การตรวจวัดในปัสสาวะ ได้แก่
- การทดสอบการทำงานของระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine function test) ได้แก่
Standard Oral Glucose Tolerance Test (OGTT)
Oral Glucose Tolerance Test (OGTT) for GH
Bromocriptine Test in Acromegaly
1 mg Dexamethasone overnight suppression Test
2.ใบขอตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการสำหรับห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ จะต้องใช้ใบขอตรวจที่จัดทำโดยสาขาวิชาฯและภาควิชาอายุรศาสตร์เท่านั้น ใบขอตรวจทางห้องปฏิบัติการของสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ มีดังนี้
3.คำแนะนำในการกรอกใบส่งตรวจ
1. แยกใบสิ่งส่งตรวจระหว่างการตรวจเลือดและปัสสาวะ เพื่อความสะดวกในการกรอกข้อมูล
2. กรอกข้อมูลลงในใบขอตรวจให้ครบทุกช่อง โดยเฉพาะเวลาที่เก็บสิ่งส่งตรวจและระบุชื่อผู้เก็บสิ่งส่งตรวจ ในกรณีส่งตรวจการทดสอบ Urine free cortisol (UFC) (24 hour urine) ต้องระบุวัน (เช่น Day1, Day2) และปริมาตรที่ตวงได้เป็น มิลลิลิตร (ml.)
3. ทำเครื่องหมายให้ชัดเจนในช่องที่กำหนดเท่านั้น
4. ระบุรายละเอียดในช่องข้อมูลแพทย์ผู้ส่งตรวจให้ครบถ้วนทุกครั้งเพื่อความสะดวกในการติดต่อกลับ
5. ถ้าต้องการให้รายละเอียดต่าง ๆ เช่น เวลาในการเก็บสิ่งส่งตรวจ การใช้ยา หรือ ภาวะของผู้ป่วยขณะเก็บสิ่งส่งตรวจ กรุณาเขียนเพิ่มเติมให้เห็นอย่างชัดเจน เพื่อเจ้าหน้าที่จะได้บันทึกในระบบ HCLAB และข้อมูลจะปรากฎอยู่ในใบรายงานผล เพื่อให้แพทย์ใช้ในการแปลผลต่อไป
6. แนะนำให้แยกใบขอตรวจออกจากถุงใส่สิ่งส่งตรวจ โดยใส่ถุงอีกชั้นหนึ่ง เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
4.การเก็บสิ่งส่งตรวจ
|
|
|---|
การส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสมนั้น สำหรับการตรวจในเลือดส่วนใหญ่แนะนำให้งดอาหารอย่างน้อย 6 ชั่วโมงก่อนเจาะเลือด ยกเว้นกรณีที่จำเป็น เช่น ผู้ป่วยมีอาการช็อก หรืออาการน้ำตาลในเลือดต่ำก็สามารถเจาะเลือดในขณะเกิดอาการได้ โดยให้ระบุเวลาที่เจาะเลือดและอาการผู้ป่วยที่พบขณะเจาะเลือดด้วย
การเก็บสิ่งส่งตรวจดำเนินการโดยเจ้าหน้าที่ที่ผ่านการฝึกอบรมและได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติงานเจาะเลือด สำหรับการทดสอบการทำงานของระบบต่อมไร้ท่อจะดำเนินการภายใต้การกำกับของแพทย์ หลังจากได้รับคำสั่งจากแพทย์ ผู้ป่วยจะต้องติดต่อนัดวันทำการทดสอบล่วงหน้าที่ห้องปฏิบัติการก่อนเสมอ ซึ่งในวันที่มาติดต่อนัดหมายผู้ป่วยจะได้รับคำแนะนำให้เตรียมตัว คือ งดอาหารและเครื่องดื่มทุกชนิด 6-8 ชั่วโมง ก่อนวันนัดทำการทดสอบ (ขึ้นกับชนิดของการทดสอบ) ทั้งนี้อนุญาตให้ดื่มน้ำเปล่าได้ตลอด และให้ปฏิบัติตามคำแนะนำเฉพาะการทดสอบตามที่ได้รับในวันนัดตรวจ
กรณีที่แพทย์สั่งตรวจหลายการทดสอบพร้อมกัน และเป็นการทดสอบที่ใช้สิ่งส่งตรวจประเภทเดียวกัน สามารถติดต่อสอบถามปริมาณสิ่งส่งตรวจจำนวนน้อยที่สุดที่ต้องการใช้ร่วมกันได้
การเก็บปัสสาวะเพื่อตรวจ Urine free cortisol (UFC) 24 ชั่วโมง ห้ามใส่สารกันบูด ระหว่างเก็บใน 24 ชั่วโมงให้แช่เย็น สำหรับผู้ป่วยของโรงพยาบาลศิริราช แพทย์จะระบุการส่งตรวจ Urine creatinine ในสิ่งส่งตรวจเดียวกันด้วย เพื่อใช้ในการคำนวนหาค่า UFC เป็นหน่วย ug/day/g Cr
- สำหรับผู้ป่วยใน รพ.ศิริราช หรือหอผู้ป่วย (Ward) ให้เจ้าหน้าที่จาก Ward มารับแกลลอนเก็บปัสสาวะที่ห้องปฏิบัติการ และเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการจะให้เอกสารขั้นตอนในการส่งปัสสาวะ เพื่อขอตรวจ Urine free cortisol 24 hour (UFC 24 hr.) (รหัสเอกสาร MD-47-3-001-R-MD2) เพื่อปฏิบัติตามขั้นตอนอย่างถูกต้อง หลังจากเก็บปัสสาวะเสร็จให้นำปัสสาวะทั้งหมดที่เก็บได้ส่งห้องปฏิบัติการ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการตวงปริมาตรรวม แล้วทำการแบ่งเพื่อส่งตรวจ Urine creatinine ที่ห้องปฏิบัติการภาควิชาพยาธิวิทยาคลินิกต่อไป
- สำหรับผู้ป่วยนอกรพ.ศิริราช (OPD) ให้มารับแกลลอนเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง ที่ห้องฏิบัติการและจะได้รับคำแนะนำวิธีการเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง พร้อมเอกสารประกอบคำอธิบาย (รหัสเอกสาร MD-47-3-001-D-MD3) และนำกลับมาส่งพร้อมปัสสาวะในวันที่กำหนด เพื่อสอบทานความถูกต้องของการเก็บปัสสาวะอีกครั้ง
- สำหรับสิ่งส่งตรวจปัสสาวะที่ส่งโดยผู้รับบริการภายนอก (Out Lab) ให้ตวงปัสสาวะและจดปริมาตรที่ได้ในใบขอตรวจทางห้องปฏิบัติการให้ชัดเจน แบ่งใส่ภาชนะทึบแสงอย่างน้อย 5 ml. ปิดฝาให้สนิทก่อนส่ง
![]() |
![]() |
|---|---|
| เอกสารคำแนะนำวิธีเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง หน้าที่ 1 คลิกที่รูปเพื่อดูภาพขนาดใหญ่ |
เอกสารคำแนะนำวิธีเก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง หน้าที่ 2 คลิกที่รูปเพื่อดูภาพขนาดใหญ่ |
|
|
|---|
การตรวจในปัสสาวะ เลือกหัวข้อเพื่อแสดง
|
|
|---|
|
|
5.การส่งสิ่งส่งตรวจ
|
|
|---|
- สำหรับสิ่งส่งตรวจของรพ.ศิริราช การทดสอบที่ต้องระวังคือ ACTH ต้องส่งถึงห้องปฏิบัติการภายใน 20 นาที และให้ควบคุมอุณหภูมิขณะนำส่ง โดยใส่ในภาชนะนำส่งและแช่ Ice pack โดยไม่ให้สัมผัสกับหลอดเลือดโดยตรง ส่วนการทดสอบอื่นๆ ให้ส่งถึงห้องปฏิบัติการภายใน 2 ชั่วโมง และไม่ต้องควบคุมอุณหภูมิ โดยเฉพาะการทดสอบ Direct renin ความเย็นจาก ice pack จะส่งผลต่อการตรวจวัดทำให้ผลการทดสอบคลาดเคลื่อนได้
- สำหรับสิ่งส่งตรวจนอกรพ.ศิริราช (Out Lab) สำหรับการทดสอบ GH, ACTH, PAC/DRC เมื่อทำการปั่นแยกเสร็จให้นำ Plasma/Serum แช่แข็งที่ตู้แช่แข็งอุณหภูมิต่ำกว่า -20 oC ทันที เมื่อนำส่งต้องควบคุมอุณหภูมิโดยไม่ให้สิ่งส่งตรวจละลายก่อนถึงห้องปฏิบัติการ สำหรับการทดสอบ UFC ให้ส่งภายใน 2 ชั่วโมง ถ้าส่งเกิน 2 ชั่วโมงให้ส่งแบบควบคุมอุณหภูมิ
|
|
|---|
ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ ปัจจุบันเปิดให้บริการผู้ป่วยทั่วไป และรับส่งสิ่งส่งตรวจที่
- วันทำการ (จันทร์ - ศุกร์ ยกเว้นวันหยุดราชการและวันหยุดนักขัตฤกษ์) เปิดบริการตั้งแต่เวลา 08.30 น. ถึง 16.00 น.
- สำหรับผู้ป่วยจากหอผู้ป่วนใน โรงพยาบาลศิริราช
- ถ้ามีคำสั่งแพทย์สั่งตรวจในวันหยุดราชการ เจ้าหน้าที่ประจำหอผู้ผ่วยกรุณาโทรติดต่อล่วงหน้าในวันทำการหลังจากได้รับคำสั่งจากแพทย์ก่อนเสมอ เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดพลาดกรณีที่เป็นวันหยุดทำการคลินิกนอกเวลา ทั้งนี้รับเฉพาะวันเสาร์ ระหว่างเวลา 08.30-12.00 น. และให้ส่งที่คลินิกพิเศษนอกเวลาราชการ (คลินิกตรวจวัดความหนาแน่นเกลือแร่กระดูกนอกเวลาราชการ) อาคารนวมินทรบพิตร 84 พรรษา ชั้น 6 โทร 02-4197293 เท่านั้น
|
|
|---|
ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ อาจทำการปฏิเสธสิ่งส่งตรวจ ในกรณีที่เห็นว่าการตรวจทางห้องปฏิบัติการในสิ่งส่งตรวจดังกล่าวอาจให้ค่าที่เชื่อถือไม่ได้ และเกิดผลเสียในการแปลผลการทดสอบ โดยเจ้าหน้าที่ผู้รับสิ่งส่งตรวจจะโทรศัพท์แจ้งบุคลากรทางการแพทย์ที่ส่งสิ่งส่งตรวจนั้นมา พร้อมทั้งบันทึกอุบัติการณ์ที่ตรวจพบทางห้องปฏิบัติการ หรือแบบบันทึกสิ่งที่ไม่สอดคล้องกับข้อกำหนด ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดและเหตุผลของการปฏิเสธสิ่งส่งตรวจ ถ้าผู้ส่งตรวจยังยืนยันที่จะให้ทำการทดสอบ ทางห้องปฏิบัติการจะทำการทดสอบและระบุถึงสภาพไม่เหมาะสมของสิ่งส่งตรวจนั้น ๆ ลงในใบรายงานผล
- เกณฑ์ปฏิเสธสิ่งส่งตรวจที่ใช้ในงานปฏิบัติการ มีดังนี้
- การติดป้ายส่งตรวจไม่ถูกต้อง
- ชื่อ-นามสกุลในใบส่งตรวจไม่ตรงกับชื่อ-นามสกุลที่ติดบนภาชนะสิ่งส่งตรวจนั้น
- ไม่ติดป้ายชื่อ-นามสกุล บนภาชนะสิ่งส่งตรวจ
- การส่งสิ่งส่งตรวจ โดยไม่มีใบขอตรวจ
- สิ่งส่งตรวจที่เก็บในภาชนะที่ไม่ถูกต้อง หรือใช้สารกันเลือดแข็งที่ไม่ถูกต้องตามที่ห้องปฏิบัติการกำหนด
- สิ่งส่งตรวจหกเลอะภาชนะที่เก็บสิ่งส่งตรวจ หรือใบขอตรวจ
- ปริมาณสิ่งส่งตรวจไม่เพียงพอ โดยเฉพาะเมื่อขอตรวจหลายการทดสอบพร้อมกัน
- คุณภาพของสิ่งส่งตรวจไม่ได้มาตรฐาน ได้แก่
- สิ่งส่งตรวจที่ไม่อยู่ในช่วงอุณหภูมิที่กำหนดขณะที่มาถึงห้องปฏิบัติการ เช่น ไม่ควบคุมอุณหภูมิภายในกระติกส่งสิ่งส่งตรวจ ด้วย ice pack หรือไม่ใส่สิ่งส่งตรวจมาในถุงน้ำเย็นตามที่กำหนด
- สิ่งส่งตรวจที่มาถึงห้องปฏิบัติการนานเกินควร (นับจากเวลาที่ออกจากจุดต้นทาง) และไม่อยู่ในภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด เพื่อควบคุมอุณหภูมิไม่ให้สูงเกิน 37 องศาเซลเซียส
- สิ่งส่งตรวจที่ส่งถึงห้องปฏิบัติการช้ากว่ากำหนดเวลาที่ห้องปฏิบัติการกำหนด หรือจัดเก็บระหว่างรอส่งไม่ตรงตามที่กำหนด
- สิ่งส่งตรวจที่ clot ในการตรวจที่ต้องใช้ plasma
|
|
|---|
กรุณาตรวจสอบในรายละเอียดของการทดสอบชนิดต่างๆ เนื่องจากการทดสอบของห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม เป็น special test มีการสั่งตรวจน้อย จำเป็นต้องรวบรวมทำพร้อมกันประมาณ 1-2 สัปดาห์ต่อครั้ง เพื่อให้ค่าใช้จ่ายต่อการทดสอบเหมาะสม และผู้ป่วยได้รับผลทันเวลาตามที่แพทย์ต้องการ
6.การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
|
|
|---|
ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์
|
|
|---|
กรุณาตรวจสอบในรายละเอียดของการทดสอบชนิดต่าง ๆ เนื่องจากการทดสอบของห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม เป็น special test มีการสั่งตรวจน้อย จำเป็นต้องรวบรวมทำพร้อมกันประมาณ 1-2 สัปดาห์ต่อครั้ง เพื่อให้ค่าใช้จ่ายต่อการทดสอบเหมาะสม และผู้ป่วยได้รับผลทันเวลาตามที่แพทย์ต้องการ
|
|
|---|
ห้องปฏิบัติการจะเก็บสิ่งส่งตรวจ (ที่ -20 องศาเซลเซียส) ภายหลังการตรวจวิเคราะห์แล้ว เป็นเวลา 2 เดือน เพื่อการขอตรวจซ้ำ
สำหรับสิ่งส่งตรวจที่ถึงกำหนดทำลาย ทางห้องปฏิบัติการจะทำการทำลายอย่างถูกต้องและปลอดเชื้อในภาชนะที่เหมาะสมเพื่อความปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม
7.การรายงานผลตรวจ
|
|
|---|
เมื่อทำการตรวจทางห้องปฏิบัติการเรียบร้อยแล้ว ผลการตรวจจะถูกตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ที่ผ่านการประเมินด้านการตรวจสอบผล และจะส่งผลการตรวจเข้าระบบคอมพิวเตอร์ของโรงพยาบาล ซึ่งผู้ใช้บริการสามารถเรียกดูผล และพิมพ์ใบรายงานผลได้เอง กรณีที่ผู้รับบริการภายนอกโรงพยาบาล (Out lab) ต้องมอบหมายให้ผู้แทนที่ได้รับการแจ้งว่าสามารถรับผลการทดสอบของผู้ป่วยได้มารับผลที่ห้องปฏิบัติการสาขาวิชาต่อมไร้ท่อและเมตะบอลิสม ภาควิชาอายุรศาสตร์ ตึกอัษฎางค์ ชั้น 10 ทิศใต้ ในวันและเวลาทำการ 8.30 - 16.30 น.
|
|
|---|
ห้องปฏิบัติการไม่มีนโยบายรายงานผลทางโทรศัพท์



