หลอดเดียว...ก็คุมอยู่

หลอดเดียว...ก็คุมอยู่

ผศ.ดร.นพ.ดิฐกานต์  บริบูรณ์หิรัญสาร
ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา

Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

            เมื่อกล่าวถึงยาคุมกำเนิดชนิดฝัง หรือที่เรียกว่า "นอร์แพลนท์" (Norplant) สุภาพสตรีหลายท่านอาจเคยได้ยินหรือมีประสบการณ์ในการใช้ เพราะเป็นวิธีคุมกำเนิดที่ให้ผลดีและยังอยู่ได้ถึง 5 ปี ต่อการฝัง 1 ครั้ง พอครบระยะเวลาก็จะต้องมาถอดหลอดยาออก และหากต้องการใช้วิธีเดิมต่อไปสูติแพทย์ก็จะฝังใหม่ต่อไป แต่ปัญหาหนักอก คือ ผู้ป่วยบางรายกว่าจะให้สูติแพทย์เอาหลอดยาทั้ง 6 หลอดออกได้ก็ทุลักทุเล แถมเจ็บพอสมควร
แต่ปัจจุบัน วิทยาการทางการแพทย์ก้าวหน้าขึ้นมากในทุก ๆ ด้าน รวมทั้งวิทยาการด้านการคุมกำเนิด เพราะขณะนี้วงการแพทย์ได้พัฒนายาฝังคุมกำเนิดในรูปแบบใหม่ที่ใช้ได้ง่ายกว่าเดิม แต่ยังคงประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดไว้ได้เป็นอย่างดี ที่ดีไปกว่านั้น คือ ใช้เพียงแค่ 1 หลอดเท่านั้น มีชื่อเรียกง่าย ๆ ว่า "อิมพลานอน" (Implanon)

อิมพลานอน คืออะไร
            เป็นยาฝังคุมกำเนิดที่ประกอบด้วยฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเพียงอย่างเดียว บรรจุในหลอดยาเพียง 1 หลอด ยาว 40 มม. กว้าง 2 มม. หรือประมาณก้านไมขีดเท่านั้น และเมื่อฝังหลอดยาใต้ผิวหนังแล้ว ฮอร์โมนในหลอดยาจะค่อย ๆ ถูกปล่อยออกมาทีละน้อยและดูดซึมเข้าในกระแสเลือดเพื่อออกฤทธิ์คุมกำเนิด มีอายุการใช้งาน 3 ปี

1 หลอด จะคุมกำเนิดอย่างไร
            ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่ค่อย ๆ ออกมาจากยาฝัง ถึงแม้จะออกมาในปริมาณไม่มากนัก แต่ก็เพียงพอที่จะป้องกันการตั้งครรภ์ได้ กลไกหลัก คือ ฮอร์โมนจะไปป้องกันไม่ให้มีการตกไข่ในแต่ละรอบเดือน ส่วนกลไกอื่น ๆ ก็ได้แก่ การทำให้มูกบริเวณปากมดลูกเหนียวข้นมากขึ้น ทำให้เชื้ออสุจิไม่สามารถวิ่งผ่านเข้าไปได้ง่าย ๆ นอกจากนั้นยังทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงไปทำให้ไม่เหมาะกับการฝังตัวของตัวอ่อน
ที่ผ่านมา สุภาพสตรีที่เลือกคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้ยังไม่พบว่ามีรายใดเกิดการตั้งครรภ์ในระหว่างใช้เลย แต่อย่างไรก็ตาม สูติแพทย์คงไม่สามารถยืนยันว่าวิธีนี้ป้องกันการตั้งครรภ์ได้ทั้งหมด เพราะขนาดในรายที่ทำหมันยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้เลยครับ

ใครบ้างที่เหมาะสมกับวิธีนี้
            ผู้ที่คิดจะคุมกำเนิดในระยะเวลานาน ๆ ด้วยวิธีที่มีประสิทธิภาพสูง คุณผู้หญิงที่มีอาการแพ้ฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักของยาเม็ดคุมกำเนิดทั่วไป

การฝังยาและการถอดออก
            ง่ายกว่าแบบเดิมเยอะครับ เพราะการฝังยาจะใช้อุปกรณ์เฉพาะสำหรับฝัง เหมือนเป็นเข็มฉีดยาเพื่อดันหลอดยาฝังเข้าไปใต้ผิวหนัง ซึ่งคุณหมอจะฉีดยาชาให้ก่อน ใช้เวลาฝังเฉลี่ยเพียง 1-2 นาทีเท่านั้น ไม่ทันรู้ตัวก็เสร็จแล้ว ส่วนการถอดออกก็ง่ายดายเช่นกัน เพราะไม่ต้องคอยหาให้ครบ 6 หลอดเหมือนแต่ก่อน ระยะเวลาเฉลี่ยประมาณ 3-4 นาทีเท่านั้นเอง

ผลข้างเคียง
            ที่พบได้บ่อย คือ มีประจำเดือนผิดปรกติ ซึ่งก็คล้ายกับยาฝังชนิด 6 หลอด หรือยาฉีดคุมกำเนิดนั่นเองครับ โดยคุณผู้หญิงที่ใช้ยาฝังนั้นส่วนใหญ่จะยังมีประจำเดือนมาตามปรกติ แต่ก็จะมีอีกส่วนหนึ่งซึ่งอาจมีประจำเดือนมากระปริดกระปรอย หรือไม่มีประจำเดือนมาเลยก็ได้ แต่ก็ไม่ได้ถือว่าผิดปรกติแต่อย่างไร แต่ถ้าไม่แน่ใจก็ควรมาปรึกษาแพทย์ดูนะครับ

การตั้งครรภ์หลังหยุดใช้ยา
            เมื่อพร้อมที่จะตั้งครรภ์คุณก็สามารถหยุดใช้ยาดังกล่าวได้ทุกเมื่อ โดยให้แพทย์ทำการถอดหลอดยาออกดังที่ได้กล่าวมาแล้ว ส่วนการตั้งครรภ์จะช้าหรือเร็วนั้นพบว่าหลังจากหยุดใช้ยาแล้วคุณผู้หญิงส่วนใหญ่จะมีไข่ตกภายใน 3 เดือนครับ

            ยาฝังคุมกำเนิดชนิด 1 หลอดที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนั้นน่าจะเป็นทางเลือกทางหนึ่งสำหรับคุณผู้หญิงหลายๆ ท่าน เนื่องจากมีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดที่ดีและยังมีอายุการใช้งานนานถึง 3 ปี สำหรับท่านที่สนใจวิธีการดังกล่าวก็สามารถติดต่อสอบถามได้ที่หน่วยวางแผนครอบครัว ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา โรงพยาบาลศิริราช เจ้าหน้าที่และคุณหมอทุกท่านยินดีและพร้อมที่จะให้คำปรึกษาและบริการครับ

 

 

 

 

 

เอกสารประกอบ

ดาวน์โหลด