กลัวกระดูกผุ
กลัวกระดูกผุ
รศ.พญ.มานี ปิยะอนันต์
ภาควิชาสูติศาสตร์ - นรีเวชเวชวิทยา
Faculty of
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
ประยงค์ : สวัสดีค่ะคุณหมอ ดิฉันเคยเป็นคนไข้ของคุณหมอ ดิฉันสบายดีเลยไม่ได้มา พบคุณหมอหลายปีแล้วค่ะ
หมอ : สวัสดีค่ะคุณประยงค์ หลังผ่าตัดไม่มีปัญหาอะไรเลยหรือคะ
ประยงค์ : ไม่มีเลยค่ะ หลังจากที่คุณหมอผ่าตัดเอามดลูกและรังไข่ทั้งสองข้างออกพอ ครบเดือน คุณหมอนัดมาตรวจหลังผ่าตัด คุณหมอบอกว่าปกติดี ดิฉันก็ไม่ได้กินยา อะไรเลย เพียงแต่ปฏิบัติตัวตามที่คุณหมอแนะนำ คือออกกำลังกายสม่ำเสมอ และกิน อาหารที่มีประโยชน์ ดิฉันพยายามดื่มนมพร่องมันเนยวันละกล่อง ทั้งๆ ที่ไม่เคยดื่มมา ก่อนเลย เพราะไม่ชอบกลิ่นนม และเมื่อดื่มแล้วรู้สึกเหมือนอาหารไม่ย่อย คือมันมี อาการท้องอืด และมีลมในท้องมาก แต่เมื่อคุณหมอแนะนำให้ดิฉันทำโยเกิตสด (วิธีทำ อยู่ท้ายบท) เมื่อลองทานแล้ว จึงเริ่มดื่มนมได้ แม้ว่าห้องทำงานอยู่ถึงขั้น 5 หลังผ่าตัด ใหม่ๆ เพื่อนๆ ของดิฉันเตือนว่าระวังเข่าเสื่อม แต่ดิฉันเชื่อคุณหมอว่า การเดินออก กำลัง กายจะทำให้ร่างกายเสื่อมช้าลง เดี๋ยวนี้ดิฉันแข็งแรงดีและไม่ค่อยเป็นหวัด หรือ เป็นโรคภูมิแพ้เหมือนตอนก่อนผ่าตัดแล้วค่ะ ดิฉันขึ้นลงบันไดวันละ 510 เที่ยวทุกวัน
หมอ : วันหยุดคุณประยงค์ออกกำลังกายหรือเปล่าค่ะ
ประยงค์ : วันหยุดดิฉันจะเดินจากบ้านมาปากซอย ซึ่งเป็นระยะทาง ประมาณ 500 เมตร โดยเดินไปและกลับ 2 เที่ยว ซึ่งรวมระยะทาง ประมาณ 2 กิโลเมตร เกือบทุกวันเลยค่ะ เพราะดิฉันรู้สึกกว่าหลังจาก ออกกำลังกายแล้วรู้สึกสดชื่น
หมอ : วันนี้คุณประยงค์มีปัญหาอะไรถึงมาหาหมอค่ะ
ประยงค์ : มีค่ะ ดิฉันสงสัยว่าทำไมเพื่อนๆ ที่ไปทำผ่าตัดแล้ว จึงได้ฮอร์โมนมากินกัน เพราะหมอบอกว่า หลังจากตัดรังไข่ออก ต้องกินฮอร์โมน ทดแทน มิฉะนั้นจะเป็นโรคกระดูกผุ ุ และกระดูกหักง่ายตอนแก่ ดิฉัน เลยรู้สึกกังวลใจ อยากถามคุณหมอว่าดิฉันควรกินยาหรือไม่ เคยเห็น เพื่อนที่กินยาแล้ว รู้สึกว่า อ้วนขึ้นมาก ดิฉันยังกลัวเรื่องอ้วนอยู่ค่ะ
หมอ : หลังผ่าตัดใหม่ๆ หมอเคยให้คุณประสงค์ สังเกตอาการของตน เองแล้วใช่ไหมคะ ว่ามีความผิดปกติอะไรบ้าง
ประยงค์ : ใช่ค่ะ หลังผ่าตัดใหม่ๆ ดิฉันมีอาการเหงื่อออกมากร้อนวูบ วาบตามตัว บางทีมีอาการเหมือนขนลุก แต่ก็ทนได้ เดี๋ยวนี้มีบ้างนานๆ ครั้งซึ่งไม่รู้สึกว่าเป็นปัญหาอะไรค่ะ
หมอ : มีอาการอย่างอื่นบ้างหรือเปล่าค่ะ เช่น ถ่ายปัสสาวะบ่อย นอนไม่ หลับ ปวดศีรษะ หงุดหงิด หรือมีอาการซึมเศร้า ซึ่งอาการเหล่านี้อาจ เกิดขึ้นในสตรีวัยหมดประจำเดือน บางคนเป็นมากจนทนไม่ได้
ประยงค์ : ไม่มีเลยค่ะ รู้สึกว่าหลังการผ่าตัดดิฉันกลับสบายขึ้น ท้องไม่ ผูก ไม่เป็นโรคภูมิแพ้ คงเป็นเพราะดิฉันรับประทานผักผลไม้มาก และ ออกกำลังกายตามที่คุณหมอแนะนำ
หมอ : การดูแลคนไข้หลังผ่าตัดนั้น หมอจะพิจารณาเป็นรายๆ ตาม ความจำเป็นว่า ต้องใช้ฮอร์โมนทดแทนหรือไม่ ยาทุกชนิดแม้แต่ยาบำรุง ถ้าไม่จำเป็นก็ไม่ควรจะรับประทาน เราต้องคำนึงถึงทั้งประโยชน์และ โทษที่อาจจะเกิดขึ้นได้เสมอ ตามที่คุณประยงค์บอกว่ามีเพื่อนรับ ประทานยาแล้วอ้วนนั้น เป็นสิ่งที่ผู้หญิงทุกคนกลัวมาก ถ้าคุณประยงค์ รู้สึกว่าแข็งแรงและสบายดีก็คงไม่จำเป็นต้องกินฮอร์โมนอีก หมอคิดว่า ประเทศไทยเราได้เปรียบประเทศอื่นที่มีอากาศหนาวจัด เพราะเรามี ผักผลไม้มากจนสามารถส่งไปขายในต่างประเทศได้ ผักผลไม้เป็น อาหารที่มีแคลเซียมมาก และเรายังมีแสงแดดซึ่งมีส่วนในการช่วยดูด ซึมแคลเซียม ส่วนคนที่อยู่ในเมืองหนาว เขาไม่มีแดด จึงต้องไปที่อาบ แดดกัน
ประยงค์ : ผู้สูงอายุกระดูกหักง่ายเพราะกระดูกผุใช่ไหมค่ะ
หมอ : สาเหตุของกระดูกหักมักเกิดจากการหกล้ม ซึ่งถ้าคุณประยงค์ ลองพิจารณาดูแล้วจะเห็นว่า ผู้สูงอายุนั้นมีสาเหตุที่ทำให้หกล้มง่ายได้ หลายอย่าง เช่น กล้ามเนื้อไม่แข็งแรงเพราะไม่ค่อย ได้ค่อยได้ออก กำลังกาย หรือไม่ค่อยได้ใช้งาน โรคทางตาทำให้มีปัญหาในการมอง เห็น เช่นเป็นต้อ ประสาทเสื่อมเกิดโรคทางหู ทำให้มีปัญหาการได้ยิน หรือเวียนศีรษะ คงไม่ใช่เพราะสาเหตุจากกระดูกบางเพียงอย่างเดียว
ประยงค์ : เพื่อนของดิฉันบางคนไปซื้อยาฮอร์โมน มารับประทานเองจะมีปัญหาไหมค่ะ
หมอ : ขอฝากคุณประยงค์ไปอธิบายให้เพื่อนฟังด้วยนะคะว่ายานั้นย่อม มีทั้งประโยชน์และโทษ การใช้ยาทุกอย่างแพทย์ต้องพิจารณาเป็นรายๆ ไป ก่อนใช้แพทย์ต้องซักประวัติ เช่น ญาติพี่น้องเคยมีก้อนที่เต้านม และเป็นมะเร็งที่เต้านมหรือไม่ แพทย์จะตรวจร่างกายรวมทั้งพิจารณา ถึงความจำเป็นในการใช้ยาทุกครั้ง ในกรณีของคุณประยงค์จะเป็นตัว อย่างสำหรับสตรีที่ไม่จำเป็นต้องใช้ฮอร์โมนได้ดีทีเดียว
ประยงค์ : ดิฉันเข้าใจแล้วค่ะ ขอขอบพระคุณที่คุณหมอทำให้ดิฉันหายกังวลใจ
วิธีทำโยเกิตสด มะนาวผลปานกลาง 1 ลูก นมสดหรือนมพร่องมันเนย 1 กล่อง ส้ม 1 ลูก วิธีทำบีบมะนาวที่ฝานแล้วลงในแก้ว ค่อย ๆ เทนมลงผสมในน้ำมะนาว โดยใช้ช้อนคน คลอดเวลา นมจะถูกย่อยน้ำมะนาวทำให้น้ำนมข้นเหมือนโยเกิต ถ้าต้องการรสส้มให้ เติมน้ำส้มคั้นลงไปเล็กน้อย ชิมรสตามชอบ จะได้เครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของนมและ วิตามินซีสด ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกายมาก
