ความเป็นมาของภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม
การเรียนการสอนของวิชาเวชศาสตร์ป้องกัน มีรากฐานมาจากวิชา สุขวิทยาและการสาธารณสุข โดยวิชานี้เริ่มมีการเรียนการสอนอยู่ในหลักสูตรของโรงเรียนแพทย์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2466 เป็นต้นมา นับตั้งแต่สมัยที่สมเด็จพระราชบิดาเจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ พระบิดาแห่งการแพทย์แผนไทย ร่วมกับมูลนิธิร๊อกกี้เฟลเลอร์ (Rockefeller Foundation) ซึ่งเป็นองค์กรวิจัยเกี่ยวกับด้านวิทยาศาสตร์ และสนับสนุนการวิจัยในด้านการแพทย์ทั่วโลก ตั้งอยู่ที่นครนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกา ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2456 โดย จอห์น ดี ร็อกกี้เฟลเลอร์ (John D. Rockefeller) ได้มีการปรับปรุงหลักสูตรการศึกษาด้านการแพทย์ของประเทศไทย หลักสำคัญในการเรียนการสอนเน้นให้นักศึกษาแพทย์เข้าใจถึงการระบาดวิทยาของโรคและการป้องกันควบคุมโรคต่างๆ ทั้งในเขตเมืองและเขตชนบท |
ในปี พ.ศ. 2499 ได้มีการประชุมแพทยศาสตร์ศึกษาครั้งแรก เมื่อวันที่ 25-30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2499 ต.บางแสน จ.ชลบุรี ที่ประชุมลงมติว่า การสอนวิชานี้ ควรแยกเป็นภาคอิสระเหมือนในต่างประเทศ ให้มีอาจารย์ประจำและมีงบประมาณพอเพียง พร้อมด้วยความร่วมมือของภาควิชาอื่นๆ ในคณะแพทย์ การสอนควรมีชั่วโมงบรรยาย ประมาณ 60-80 ชั่วโมง ตั้งแต่ชั้นปีการศึกษาแพทย์ ปีที่ 1-4 และให้จัดการสอนวิชาทางสาธารณสุข ปัญหาทางสาธารณสุข ให้เป็นวิชาที่รวมกลุ่มอย่างชัดเจน เรียกว่า วิชาเวชศาสตร์ป้องกัน |
ทางด้านการให้บริการทางการแพทย์ของภาควิชาในระยะแรก เปิดบริการสุขภาพแก่นักศึกษาแพทย์ นักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล เจ้าหน้าที่ของโรงพยาบาล ลูกจ้างชั่วคราว ลูกจ้างประจำ และประชาชนทั่วไป โดยมีแพทย์ประจำตรวจรักษา ให้คำแนะนำและบริการ ได้จัดตั้งหน่วยวัคซีน ให้บริการแก่ผู้ใหญ่ หน่วยตรวจสุขภาพและให้คำแนะนำทางด้านโภชนาการ โดยให้บริการแก่ประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ยังมีการตั้งคลินิกทางด้านพิษวิทยา คลินิกให้ภูมิคุ้มกันเนื่องมาจากสัตว์มีพิษ (ร่วมกับหน่วยอุบัติเหตุ ภาควิชาศัลยศาสตร์) หน่วยโรคติดเชื้อและภูมิคุ้มกันบกพร่อง (ร่วมกับหน่วยโรคติดเชื้อ ภาควิชาอายุรศาสตร์) คลินิกเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ (ร่วมกับหน่วยอายุรศาสตร์ปัจฉิมวัย ภาควิชาอายุรศาสตร์) เป็นต้น |
นอกจากนี้ ที่ผ่านมาภาควิชายังมีการทำงานวิจัยที่มีความสำคัญหลากหลายโครงการ เช่น ได้ดำเนินการวิจัยเกี่ยวกับโรคติดเชื้อที่สำคัญ คือ Natural antibody against poliovirus เป็นข้อมูลเบื้องต้น ในการที่จะพิจารณาให้โปลิโอวัคซีน รวมทั้ง ได้ศึกษาเรื่องโรคพิษสุนัขบ้า ศึกษาถึงอาการแสดง และระบาดวิทยาของโรค ตลอดจนการใช้วัคซีนและการป้องกันโรค พร้อมทั้งถ่ายทำภาพยนต์เพื่อแสดงอาการของโรคพิษสุนัขบ้าให้ประชาชนได้เห็นและเข้าใจ เพื่อช่วยป้องกันและปราบปรามโรค เป็นต้น |
จุดมุ่งหมายสำคัญและเป็นปรัชญาของภาควิชา คือ เผยแพร่แนวความคิด การป้องกันมีความสำคัญเทียบเท่าหรือยิ่งกว่าการรักษา |